*   با گنهکاران دشمنی می ورزد و خود یکی از آنهاست .

*   به سبب بسیاری گناهش از مرگ بیزار است ، ولی در انجام دادن کارهایی که سبب بیزاری او از مرگ شده ، پای می فشرد .

*   چون بیمار شود از کرده ی خود پشیمان شود و چون تندرستی خویش بازیابد به لهو و شادی روی نهد .

*   اگر از بیماری بهبود یابد بر خود می بالد و چون بیمار گردد نومید می شود .

*   هرگاه بلایی به او رسد ، خدا را بزاری می خواند و اگر به آسایشی رسد ، چون مغروران ، رخ بر می تابد .

*   نَفسش در پندارها بر او چیره شود و آنجا که پای یقین در میان آید بر نَفس خود چیرگی نیابد .

*   اگر دیگران گناهی کنند ، خردتر از گناه او ، برآنان بیمناک شود و برای خود پاداشی بیش از عملش می طلبد .

*   اگر بی نیاز شود ، سرمست و مغرور شود و اگر بینوا گردد ، نومید و ناتوان در عمل کوتاه آید و در خواستن مبالغت ورزد .

*   اگر محنتی بر او عارض شود از جاده ی شریعت پای بیرون نهد .

*   سخنان عبرت آمیز گوید و خود عبرت نگیرد .

*   اندرز می دهد و خود اندرز نپذیرد .

*   در گفتار بر خود ببالد و به کردار از همه کمتر باشد .

*   در آنچه ناپایدار است با دیگران رقابت کند و در آنچه پایدار است به مسامحت بگذرد .

*   غنیمت در نظرش غرامت است و غرامت را غنیمت انگارد .

*   از مرگ می ترسد و پیش از آنکه فرصت از دست بشود ، به کار نیک نمی شتابد .

*   گناه دیگران را بزرگ می شمارد و بزرگتر از گناهِ آنان را ، اگر خود مرتکب شود ، خرد می انگارد .

*   طاعت و عبادت خود را بسیار می شمارد ، هر چند اندک باشد و طاعت و عبادت دیگران را حقیر ی انگارد ، هر چند ، بسیار باشد .

*   بر مردم طعن می زند و خویشتن را می ستاید .

*   در نزد او لذت جویی و لهو با توانگران دوست داشتنی تر است از ذکر گفتن با فقیران .

*   به زیان دیگران و سود خود داوری کند ولی به سود دیگران و زیان خود داوری نمی کند.

*   دیگران را راه می نماید ولی خود را به گمراهی می کشد .

*   می خواهد که همگان فرانبردار او باشند و حال آن که ، خود همواره راه عصیان در پیش می گیرد .

*   می خواهد که حق او را بکمال ادا کنند و خود ، حق کسی را بکمال ادا نمی کند .

*   از مردم می ترسد ولی نه به خاطر خدا ولی از خدا در کارهای بندگان او نمی ترسد .

سید رضی گوید : اگر در تمام این کتاب جز این سخن نمی بود ، پند سودمند و حکمت رسا و بصیرت ، صاحب بصر و عبرت نگرنده ی صاحب اندیشه را کافی بود .

منبع :

140

باب گزیده ی

سخنان حکمت آمیز و اندرزهای امیرالمؤمنین علیه السلام

نهج البلاغه